Dune: Part Two

Er zijn weinig boeken die zo veel impact hebben gemaakt op het sci-fi genre als Frank Herbert’s Dune uit 1965. Zijn epos over intergalactisch imperialisme en oude profetieën is bijvoorbeeld een duidelijke inspiratiebron voor filmklassiekers als Star Wars. Het universum en achtergrondverhaal van Dune is zo immens dat het boek vaak als “onverfilmbaar” werd omschreven. Na een legendarisch gefaalde poging van David Lynch in 1984, heeft in 2021 visionair regisseur Denis Villeneuve (Arrival, Prisoners, Blade Runner 2049) laten zien hoe je wél een onverfilmbaar boek kan vertalen naar het scherm: door vooral de tijd te nemen en het overvolle verhaal op te knippen in meerdere delen. Dune: Part One was zowel bij critici als bij het publiek een groots succes (en dat in coronatijd). Weet Villeneuve met Part Two de magie van de eerste film te evenaren?

 Het achtergrondverhaal is, op zijn zachtst gezegd, nogal complex. Dune 2 begint namelijk waar 1 is geëindigd: – hertog Paul Atreides (Timothée Chalamet) en zijn moeder Lady Jessica (Rebecca Ferguson) hebben zich aangesloten bij de nomadische Fremen om zich te wreken tegen het geslacht Harkonnen. Zij vermoordden Paul’s vader en namen daarna de woestijnplaneet Arrakis over. Een genadeloze zandduin én de enige plek in het universum waar “spice” te vinden is: een hallucinogene drug die intergalactisch reizen mogelijk maakt. Dit alles in opdracht van de god-keizer Shaddam (Christopher Walken) die de macht van het Atreides geslacht wil beperken. Volgen we het nog? Voeg hier vage profetieën over een messianistisch figuur, een orde van politiek konkelende ruimteheksen, en zandwormen ter grootte van wolkenkrabbers aan toe, en je begrijpt dat dit een verhaal is om over meerdere films te vertellen. Enfin, wil je meer weten? Kijk Part One. Topfilm.

Een van de grootste thema’s in Part Two is groei en transformatie. Zo zien we de jonge Paul zich aanpassen aan de gebruiken van de woestijn. De leider van de Fremen, Stilgar (Javier Bardem) gelooft fanatiek dat Paul de geprofeteerde redder van Arrakis is. Bardem’s soms humoristisch blinde overtuigingen brengen een nodige komische noot die in deel 1 ontbrak. De plaatsing van deze humor had echter wat sterker verdeeld gemogen. Naast Stilgar fluistert Lady Jessica Paul ook illustere profetieën, geheimen en goddelijke missies in. Waar Lady Jessica in deel 1 vooral ondergeschikt was aan haar orde neemt ze in dit deel een plaats van politieke macht in. Pauls worsteling tussen geloven in een gemaakte mythe, willen strijden voor de vrijheid van een onderdrukt volk en zijn eigen persoonlijke twijfels is de rode draad van de film.  

Waar deel 1 het verhaal en de actie langzaam opbouwt is dit tweede deel van begin tot eind een bombastische achtbaanrit. Van het aanvallen van vijandige soldaten en het opblazen van spice-oogsters tot Pauls eerste rit op de legendarische zandwormen. Dit laatste zou in mindere scifi films het visuele hoogtepunt zijn, maar Villeneuve haalt alles uit de kast om elke scène nog grootser en imposanter te maken dan de vorige. Met genuanceerd kleurgebruik, adembenemende wide-shots en een special effects team dat op volle toeren draait is de film een lust voor het oog. En toch is dat niet waar het in de film om te doen is. Dankzij Villeneuve's talent en kennis van het vak weet Dune: Part Two altijd weer boven die actie en dat spektakel uit te stijgen: het verhaal van de personages blijft constant de boventoon voeren.

En dat is maar goed ook, want met een hele batterij van Hollywoods grootste topacteurs is actie niet genoeg. Zendaya, Florence Pugh, Christopher Walken, Josh Brolin, Austin Butler, Stellan Skarsgård – ik kan nog wel even doorgaan. Gelukkig werkt het merendeel van de cast op de toppen van hun kunnen en zijn ze niet alleen voor hun star-power ingezet. Zo heeft Zendaya ditmaal daadwerkelijk wat te doen als Chani, Pauls liefje en gids in het leven van de Fremen. Gedurende de film transformeert Chani van norse en afstandelijke krijger tot iemand die durft te geloven in de mythe van Paul als messias. De chemie tussen Chalamet en Zendaya klotst tegen de plinten, wat hun emotionele hoogte- en dieptepunten verdiend doet voelen. Extra aandacht mag uitgaan naar Austin Butler’s Feyd-Rautha. Als sociopatisch neefje van Baron Harkonnen wordt Rautha gedurende de film opgezet als de antithese van Paul. En mijn god wat maakt Butler de hype waar. Vanaf zijn strak gestileerde zwart-wit introductiestrijd brengt Butler Rautha tot leven met horror, agressie en onvoorspelbaarheid die bijna doet denken aan Heath Ledger’s Joker.

Helaas zijn niet alle personages zo sterk en complex als de hoofdrollen. Zo worden Christopher Walken’s keizer Shaddam en diens dochter princes Irulan (Florence Pugh) crimineel ondergebruikt in deze film. Net als Zendaya in deel 1 worden deze personages voornamelijk geïntroduceerd om ze vervolgens in de volgende film (ja, er komt nog een derde) een grotere rol te geven. De minste prestatie wordt geleverd door Dave Bautista (u weet wel, die sterke groene man uit de Marvel-films, maar dan niet de Hulk) als Glossu Rabban, de andere neef van Baron Harkonnen. Ondanks de sterke prestaties van Bautista zelf reduceert het script Rabban tot een stripboek-achtige slechterik waarvan de woede-meter constant op standje “tikkeltje overdreven” staat.

Maar deze mindere personages mogen de pret niet drukken. Het epische verhaal, verbluffende visuele effecten en Oppenheimer-achtige cast van toptalenten maken Dune: Part Two een mijlpaal in de moderne filmgeschiedenis. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de overdonderende muziek van Hans Zimmer, waar deel 1 een Oscar mee in de wacht sleepte. Dune: Part Two laat zien hoe hoog een kundig regisseur kan reiken als hij de vrijheid en het vertrouwen van een studio heeft. Met Part Two vestigt Dune zich tussen de legendarische filmseries als Star Wars en The Lord of the Rings. En net als deze films verlegt Dune: Part Two de lat een stukje hoger met betrekking tot audiovisuele storytelling.